Yanlış Bilinen Bir Kavram: Trekking Nedir?

TDF'de (Türkiye Dağcılık Federasyonu) dış ilişkiler kurul üyeliğinin yanı sıra, çevirmenlik de yapan Seda Öksüz, “hiking günübirlik yürüyüşleri ifade eder” şeklinde bir tanım yapmış. İşin içine Türkiye Dağcılık Federasyonu girince, hemen herkes bu tanımı doğru kabul etmiş. Ben bu tanımı doğru bulmuyorum. Meseleyi örneklendirerek netleştirelim.

ABD'de yer alan, ülkeyi uçtan uca yürüyebileceğiniz, 3500 kilometrelik Appalachian Trail ve 4200 kilometrelik Pacific Crest Trail  için, bir yabancıya “bunlar nedir?” diye sorduğunuzda “hiking trail” cevabını alıyorsunuz. İngiltere'de uzun mesafe yürüyüş parkurlarını tanımlamak için “hike” kullanıldığı gibi, yapılan eylem de “hiking” olarak adlandırılıyor. İngiltere'de yaşayan İngilizlere ve Amerika'da yaşayan doğa gezginlerine sorup, trekking kelimesini birkaç istisna dışında kullanmadıklarını öğrendim. Bu istisnalar Antartika, Himalayalar, Patagonya, Sahra Çölü gibi ekspedisyonları kapsıyor. Yani alır başınızı Kuzey Kutbu'na gider, o çetin koşullarda 65 gün süren bir yürüyüş yapıp Kuzey Kutbu'na ayak basarsanız, trekking yapmış sayılıyorsunuz.

• Kuzey Amerika'da konaklamalı uzun mesafe yürüyüş eylemini, ister dağları aşın, ister çölleri, “backpacking” ve “hiking” olarak adlandırıyorlar. Trekking kelimesi kesinlikle kullanılmıyor.
• Avrupa'da “backpacking” genellikle sırt çantasına malzemeleri doldurup çıkılan, Inter Rail gibi şehir gezilerini ifade etmek için kullanılıyor. Doğada yapılan yürüyüş eylemini, ister günübirlik olsun, ister aylarca sürsün, “hiking” olarak adlandırıyorlar. *örnek sorgu
• İster uzun mesafe, ister günübirlik olsun; Avustralya'da doğa yürüyüşlerine “bushwalking”, Yeni Zelanda'da “tramping” diyorlar.

Bana sorarsanız, doğada yapılan yürüyüşü ifade etmek için “doğa yürüyüşü” kelimesini kullanmayı tercih ediyorum. Şayet bir haftadan uzun süren bir yürüyüşse, buna Aladağlar'ı bir uçtan bir uca kat etmek de dahil, “uzun mesafe yürüyüşü” demeyi uygun buluyorum.

İnanılır gibi değil! Kaya tırmanış ayakkabısına “friction” diyen tek milletin biz Türkler olduğunu biliyor muydunuz?

Doğa yürüyüşünü ifade etmek için “trekking” kullanmak istiyorsanız kullanın gitsin! Yurt dışında veya bir yabancıyla konuşurken komik duruma düşmemek için yukarıdaki tanımları bilin yeter.

Trekking Nedir?

Trekking, dağcılık ve tırmanış gibi profesyonelce yapılan bir doğa sporu değildir. Bunu neye dayanarak söylediğimi biraz daha açayım. Trekking, bir spor dalı olarak kabul edilmez. Trekking müsabakaları yoktur. Tamamen zevke dayalı, ancak belli ölçülerde bilgi ve beceri gerektiren bir hobi olduğunu söyleyebilirim.

“Şehir karmaşasından uzaklaşmayı, yeni yerler keşfetmeyi, yeni kültürleri tanımayı, sizinle benzer arayışlarda olan insanlarla tanışmayı, doğayla bütünleşmeyi ve vücudu dinç tutmayı sağlayan bir hobidir” diye özetlersem sanırım yanlış tanımlamış olmam.

Herkes Trekking Yapabilir mi?

Trekking için bence tek şart doğayı sevmektir. Doğayı seven herkes, bedensel engelliler de dahil, (ülkemizde ve dünyada bir çok örneği var) bu hobiyi yapabilir. Bu konuda bir çok başarı hikayesi vardır. Örneğin, Eric Weihenmayer isimli görme engelli dağcı 2001 yılında Everest zirvesine başarıyla tırmanmıştır.

Söylediklerimden bu işi hafife aldığım anlamını çıkarmayın. Öyle parkurlar vardır ki; yalnızca doğa yürüyüşü yapmış olmaz; kıyısından köşesinden dağcılık ve tırmanış, hatta hayatta kalma becerilerine de ihtiyaç duyarız. Yani yapılacak işin zorluğunu mevsim ve parkur koşulları belirler.

Türkiye'de Doğa Yürüyüşü Parkurları Var mı?

Bu konuda çok şanslı ülkelerden birinde yaşıyoruz. Anadolu bir çok medeniyete ev sahipliği yapmış, çok özel bir coğrafya. Geçmişte bu medeniyetlerde şehirler arası ulaşım ve ticaret genellikle yürüyerek sağlandığından, ülkemizin geneli doğal bir yürüyüş parkuru ağı ile örülüdür.

Binlerce yıl sürmüş ve genlerimize işlemiş göçebeliğe tezat; ne üzücüdür ki, bu yolları keşfedip tanıtmak genellikle yabancıların insafına kalmıştır.

Türkiye'deki başlıca uzun mesafe yürüyüş parkurları ve kültür rotaları şunlardır:

• Likya yolu
• Saint Paul yolu
• Karia yolu
• Kaçkarlar
• Aladağlar
• Frig yolu
• Evliya Çelebi yolu

bunların dışında siz kendiniz de hedefler koyarak, araştırma yapıp çeşitli rotalar belirleyebilir, yürüyeceğiniz parkuru dağcılık ve tırmanışla harmanlayabilirsiniz.

Doğa Yürüyüşü Yapmak İçin Hangi Malzemelere İhtiyaç Duyarız?

Sırt çantalı ve çadırda konaklamalı doğa yürüyüşü için mevsim şartlarına uygun kıyafetlere, ayakkabı veya botlara, bir de temel kamp malzemelerine ihtiyaç duyarız. Bunlar:

• Sırt çantası
• Çadır, tarp veya bivak
• Kamp matı
• Uyku tulumu
• Kamp mutfağı malzemeleri
• Mevsim ve parkur şartlarına uygun giysi ve ayakkabı
• Yürüyüş polleri
• Yardımcı malzemeler
• Mevsim ve tedarik şartlarına uygun miktarda su ve gıda

olarak sıralanabilir. Günübirlik yürüyüşler içinse çoğu durumda aşağıdaki malzemeler yeterlidir.

• Ufak bir sırt çantası
• Su ve atıştırmalıklar
• Mevsim ve parkur şartlarına uygun giysi ve ayakkabı
• Yürüyüş polleri

Ülkemizde, örneğin Likya yolunda pek çok parkurda 15-20 kilometre arayla konaklama yapabileceğiniz bungalow, köy evi, pansiyon gibi işletmeler bulunur. Bu durumda sadece temel ihtiyaçlarınızı yanınıza alacağınız çok hafif bir sırt çantasıyla, kamp malzemesi taşımadan da trekking yapabilirsiniz. Ayrıca tur hizmeti veren bir çok firma, sırt çantalarınızı araçlarıyla taşıyıp varacağınız noktaya ulaştırmaktadır.

Doğa Yürüyüşü Yapacaklara Malzeme Tavsiyeleri

Doğa yürüyüşü yapacaksanız her malzemenin en iyisine sahip olmanıza gerek yok. Ancak aralarında bazıları var ki; bütçenizin olanak tanıdığı ölçüde, mümkün mertebe iyilerini satın alırsanız yürüyüşlerden daha çok keyif alacağınızı söyleyebilirim.

GPS Cihazı

Sırt çantalı uzun mesafe yürüyüşü yapacaksanız el tipi GPS cihazı taşımanızı şiddetle tavsiye ederim. GPS cihazı sayesinde kimseye bağımlı olmadan, özgür biçimde hareket edebiliyorum. Bu sayede kaybolmadığım gibi, ihtiyaç halinde rotanın dışına çıkıp yerleşim yerlerine yönelebiliyorum.

Ayakkabı Bot ve Çorap

Ayakkabı ve bot seçiminde lütfen bonkör davranın. Unutmayın, ayaklar kilometrelerce süren yürüyüşlerin cefasını en çok çeken uzuvlarımız. Doğru seçilmiş ayakkabı ve botlarla yürüyüşten daha çok keyif alacak, su toplaması gibi yaralanmaların oluşmasını engellemiş olacaksınız.

“Tek bir çift bot alayım, her mevsim ve her koşulda idare etsin” yanlış bir düşünce. Yerine, mevsimine göre ayakkabı ve bot arasında bir tercih yapmaya çalışın.

“En iyi botu” aldınız fakat ayaklarınız sürekli su topluyor veya bir türlü ısınmıyor mu? Çoraplar, ayakkabı ve bot seçimi kadar önemli bir konudur. Kesinlikle pamuk çorap kullanmıyorsunuz. Pamuklu çoraplar ter buharını biriktirip ayaklarınızın ıslanmasına, böylece ısı kaybedip üşümenize ve ıslak cildin yumuşayıp su toplaması gibi yaralanmalar oluşmasına neden oluyor. Doğru çorap seçimi yaptığınızdan emin olun.

Yürüyüş Batonu

İster uzun, ister kısa mesafe olsun, doğada yürümeye gönül verecekseniz, yürüyüş batonu kullanmayı mutlaka alışkanlık haline getirin. Yürüyüş batonları eklemlerinizdeki baskıyı azaltacak, daha randımanlı yürümenizi sağlayacak, ayrıca zor etaplarda dengeyi sağlamanıza yarayacaktır.

Giyim

Burada detaylarına girmeyeceğim. Ancak dağcılıkta 3 katman giyim sisteminin doğa yürüyüşlerinde de geçerli olduğunu söyleyebilirim. Çoraplarda olduğu gibi, giysilerimizde de asla pamuklu kıyafetler kullanmıyoruz. Pamuk teri tuttuğu için geç kuruyor, ıslakken daha çok ısı kaybetmenize yol açıp, özellikle dağ koşullarında hipotermi gibi hastalıklara neden oluyor.

Yürüyüşe Yeni Başlayanlara Öneriler

Doğa yürüyüşlerine yeni başlayacaksanız, günübirlik doğa yürüyüşü yapan gruplarla yürüyüp deneyim kazanmanızı öneririm. Bu sayede malzeme konusunda fikir alışverişi yapacak, satın aldığınız malzemeleri uzun yola çıkmadan önce kısa mesafelerde deneme imkanı bulacak, vücudunuzu bu disipline alıştırma imkanına sahip olacaksınız.

Bu işi kar amacı gözetmeksizin ciddi biçimde yapan gruplara yönelmenizi öneririm. Aralarında Türkiye Dağcılık Federasyonuna bağlı olanları seçmeye özen gösterirseniz, günübirlik doğa yürüyüşü yapmanın yanı sıra, bünyelerinde dağcılık ve tırmanış eğitimleri aldıktan sonra yaz-kış dağ tırmanışlarına katılmanıza da olanak tanıyorlar.

Asya Dağcılık İstanbul'da faaliyet gösteren, aktif olarak doğa yürüyüşü, tırmanış ve eğitim faaliyetleri olan bir topluluk. Başında deneyimli isimler bulunan bu kulüple https://www.facebook.com/asyadagcilik/ adresinden iletişim kurabilirsiniz.

Doğada deneyimlerinizi arttırdıktan sonra tercih sizin. Yürüyüşleri ister grupla, isterseniz solo (bireysel) olarak yapabilirsiniz.

Solo – Arkadaş Arası – Grup Halinde ve Ticari Yürüyüşler

Doğada kendinizi idame ettirecek deneyimi kazandıktan sonra, bireysel (solo) veya ufak bir arkadaş grubuyla da uzun mesafeler yürüyebilirsiniz. Ayrıca dağcılık kulüpleri ve ticari turlar da yürüyüş faaliyetleri düzenliyor.

Dilim döndüğünce, yaşadığım tecrübeleri de katarak, her biri hakkında fikirlerimi kısaca belirteyim. Amacım sizin vereceğiniz kararları etkilemek değil. Sadece düşüncelerimi paylaşıyorum. Her fikir gibi, benim paylaştıklarım da kesinlik arz etmemektedir.

Tek Başına Bireysel (solo) Yürüyüşler

Yürüyeceğim rotayı önceden planlayıp, gerekli hazırlıkları yaptıktan sonra, doğada yalnız başıma yürümek tarif edilemez keyif verici bir olay. Rota planlarken yalnız başına olmanın getirdiği riskleri bilerek, her zaman bir B planı oluşturarak hareket ediyorum.

Arkadaş Arası Yürüyüşler

2-3 kişiden oluşan, birbirini tanıyan arkadaşların kendi aralarında yürüyüş etkinlikleri gerçekleştirmesi gerçekten çok keyifli oluyor. Ancak dikkat! huyunu suyunu bilmediğiniz veya yalnızca şehir ortamında tanıdıklarınız, doğada çekilmez, bütün faaliyeti berbat eden aksi insanlara dönüşebiliyorlar.

Birlikte faaliyet yapacağınız kişileri özenle seçin. Bu kişilerle faaliyet öncesinde konuşun. Ortak hareket bilinci ile yürüyüş gerçekleştirmek istediğinizi, planlı hareket edeceğinizi, gereksiz maceralara girişmeyeceğinizi iyice ifade edin. Yürüyüş temposu ne çok hızlı, ne de çok yavaş olmalı, uyumlu bir şekilde, keyif alarak yürümek öncelikli olmalıdır. Bu yüzden grubun sayısı ne kadar düşük tutarsanız, faaliyetin hafızanızda ” unutulmaz bir anı olarak” kalma olasılığı artacaktır.

Grup Halinde (örneğin kulüplerle) Yürüyüşler

Genellikle gruplardan uzak durmayı tercih ediyorum. Tanımadıkları insanların sorumluluğunu alıyorlar ve haklı olarak daha dikkatli olmaları gerekiyor. Ancak bu durum onları çok fazla korumacı ve kontrolcü yapıyor. Ne zaman ve nerede tuvalet yapacağınızdan, nasıl adım atacağınıza kadar karışıyorlar.

Benim doğada bulunma amacım keşfetmek, deşarj olup rahatlamak olduğu için, ne zaman gruplarla yürüsem gittiğime pişman olarak mutsuz oluyorum.

Ticari Turlar

Türkiye Dağcılık Federasyonuna bağlı yurt genelinde 300'ün üzerinde dağcılık kulübü varken, yürüyüş için para harcamayı benim aklım almıyor. Kimseyi ekmeğinden etmek istemem, ancak doğanın en azından biz yerli gezginler için ticarileşmesine karşıyım. Bir şey ticarileştiği zaman devlet işin içine girer, masa başında oturan adamlar kurallar koymaya kalkar,