Çığa Karşı 10 Önlem

Daha önceki yazılarımızda çığa neden olan başlıca faktörlerden bahsetmiş, hava koşullarının çığ tehlikesini meydana getiren en önemli etmen olduğunu belirtmiştik. Türkiye’de son 60 yılda çığdan ölenlerin sayısının 1000’den fazla olduğunu biliyor muydunuz?

Ülkemizde yaşanan çığ felaketlerinin dağcılık, doğa yürüyüşü ve kayak gibi kış sporlarına olan ilgiyle paralel gitmemesi için alınması gereken birçok önlem var. Bulgaristan, Avusturya, İtalya, Fransa, İsviçre gibi  Avrupa ülkelerinde ve ABD'de sayıları milyonlara ulaşan insan kış sporları yapar. Bu ülkelerde kış sporlarını yapanların çığ altında kalarak ölenlere oranı bizim ülkemizin çok altındadır.

Bugünkü yazıda, meydana geldikten sonra kazazedeye çok az yaşama şansı sunan çığ felaketine karşı alınabilecek önlemlere ışık tutmayı amaçladık.

1- Kayak tesisleri, kış sporları alanları, yerleşim yerleri gibi coğrafi yapı ve iklim şartları dolayısıyla çığa açık alanlarda “deflektör” olarak nitelendirilen engeller yaptırılabilir. Bazen yol kenarlarına, tünel ağızlarına, muhtemel geçiş parkurlarına da yapılması gereken bu engeller beton duvarlardan dayanıklı tel örgülere ve hatta, küçük çaplı çığ riski olan yerlerde uzun vadede ağaçlandırmaya kadar gidebilir.

2- Sezon ortalamalarının dışında çetin seyreden kış şartlarında risk oluşturan kar blokları, korniş diye nitelendirilen kar balkonları, kısaca düştü düşecek gibi görünen kütleler, tekniğine uygun olarak patlayıcılarla bazen bazuka benzeri toplarla güvenli bir şekilde indirilebilir.

3- Çığ riskinin arttığı parkurlar geçici olarak kapatılabilir, bu yöreden geçişler işaret ve engellerle durdurulabilir. Yerleşim yerleri yakınında çığ riski varsa tahliye yoluna gidilir.

4- Gene kış sporlarının yoğun olarak yapıldığı yöreler başta olmak üzere en az haftada iki kez kar profili incelemesi, muhtelif testler yapılır ve düzenli olarak kar ve çığ raporu yayınlanır, Ülkemizde pek yabancı olan bu tip raporlar Batı'da meteoroloji benzeri örgütlerce düzenli olarak yayınlanmaktadır. Çığ riski oluşturan parkurun genişliği, uzunluğu, yönü,  ilave risk içeren gün saatleri ve risk dereceleri belirtilmekte, değişken ilave faktörler yani rüzgârı ısı ve yeni kar durumu da muhtemel çığ riskini arttırıcı etmen olarak vurgulanmaktadır.

5- Basılı birtakım formlar kış sporlarıyla uğraşan sporculara ulaştırılarak, gördükleri olası çığ riski içeren kar kütlelerini, büyük çığların habercisi küçük çığ düşmelerini konuyla ilgili merkeze bildirmeleri sağlanabilir.

6- Çığ altında kalan kişinin tek şansı hemen yakınındaki insanlar olduğundan kış sporlarıyla uğraşan herkese çığ altında adam aramayla ilgili eğitim verilmelidir. Çığ çubukları (katlanabilir ince alüminyum profillerden oluşmuş, uzunluğu iki metre civarında çubuklardır), kar kürekleri ve  Peeps, Ultravox gibi sinyal yayıcı araçlar çığ riski taşıyan bölgelerde bulunan ekiplere dağıtılmalıdır. Arama kurtarmayla uğraşan gruplarda özel kurtarma köpeklerine ilaveten yukarıdaki standart ekipman, grubun her üyesinde bulunmalıdır.

7- Çığ altında kalındığında az olan yaşama şansı, anne karnındaki duruşa benzer bir duruşla, ellerle ağız ve burun örtülerek ve kafa kollanarak arttırılabilir. Bu tür riskli bölgelerde bulunurken sırt çantası, kayak gibi ekipmanların kemerleri, bağlantıları çözülür, her an bırakılacakmışcasına hareket edilir.

8- Özellikle tabaka çığ riski olan bölgelerde kar katmanlarının kesilmemesine gayret edilir. Çığ düşmesini tetikleyecek gürültüyü oluşturan bağırma, silah sesi vs.den kaçınılır. Kaçma şansı olmayan huni şeklindeki dar boğazlardan, 30 – 45 derece eğimli açık, uzun parkurlardan olabildiğince kaçınılır. Özetle risksiz parkurlar seçilmeye gayret edilir.

9- Önceki yazıda bahsettiğimiz gibi sıkıştırılarak ezilen kardan oluşturulmuş kayak pistleri eğer çok katmanlıysa kendi başına çığ riski içermektedir. Bu nedenle bu tür alanların üzerinde ağırlık oluşturan araçlarla dolaşılması belli eğimlerin üstünde dikkatle yapılmalıdır.

10- Çığ altından çıkarılan kişilere yapılacak olan ilkyardım birtakım özellikler içermektedir. Omurga yaralanmaları (boyun ve bel kırıkları) çok olası olup, ilk 10 dakika içerisindeki kurtarmalarda tıpkı suda boğulmada olduğu gibi (solunum yollarına kaçan karın erimesiyle) öncelikle suni teneffüs, ardından kalp durmuşsa kalp masajı yapılmalıdır. Bu temel ilkyardım bilgisi kış sporlarıyla uğraşan herkes için gereklidir.

11- Kazazedenin son görüldüğü yer çok önemlidir. Arama kurtarmaya başlarken o bölgenin işaretlenmesi gerekir. Çığ arama kurtarması süratle yapılması gereken ve çok sayıda insan gerektiren bir iştir. Kış sporları tesislerinde tüm personelin bu konuda eğitilmiş olması gerekir.

Çığ altında kalmanın nasıl bir duygu olduğunu anlamak isterseniz yalnızca yüzünüzü kara batırın, yeter! Bu nedenle çığ riski olan bölgelerden uzak durmanızı öneririz. Gereken donanıma ve eğitime sahip olmadan bu tür riskleri göze almayın.

 

 


İlginizi Çekebilecek Yazılar:

“Çığa Karşı 10 Önlem” üzerine bir yorum

Yorum yapın